Öncelikle neden Çukurkuyu (çukurun içinde kuyu) ismi verilmiş. İsmi veren kasabamızdan yaklaşık kırk-elli yıl önce kurulan Kızılca kasabası kasabalılarıdır. Şu anda kasabamızın imarı içinde kalan Mustafa Özer (Kır Mustafa)'in avlusunun içinde kalan çalıp alma (zamanında elle eğilip kova doldurulacak şekilde ) kuyu Kızılcalıların meraları içinde olup ve bu kuyunun etrafındaki bölgeye çukurkuyu adı verildiğinden kurulan kasabamızda bölge ismini alarak ÇUKURKUYU adıyla anılmıştır.
Kuruluş tarihimiz yaklaşık 250-260 yıldır. Ne tesadüftür ki bu kasabayı kuran ve kurulmasına yardımcı olan bütün hane ve aileler değişik Türkmen boylarından kopup gelen ve hala kendi boy ve aşiret isimleriyle anılan gruplardır.
Öncelikle kasabanın kurulmasında ana etken durumunda olan Şeyh Hamzalı Türkmenleriyle başlamak gerekiyor. Birkaç yüzyıllık soy kütükleri kayıt altındaydı. Her uğradığı Osmanlı vilayetinde geçici iskanlarını tasdik ettiren Şeyh Hamzalıların göç boyunca Mekke, Halep, Maraş, Elbistan, Yeniil, (Sivas'ın güneydoğusundaki konar göçer Türkmenlerin geçici yurtları olan yaylalar) İstanbul, Edirne, Yozgat Boğazlayan Şıhlar köyü, Keskin, Aksaray Sağlık köyü üzerinden Ereğli'ye gelirler. Bu göç boyunca parçalana parçalana yedi oba kalan Şeyh Hamzalılar Ereğli?deki sinek ve batağın hayvanlarını ve kendilerinin yurt tutmalarını imkansız kılması üzerine ikiye ayrılırlar. Bir oba çobanları ile kuzeye şu an Çukurkuyu yaylaları olan İninüstüne gelir. Hatemli (Hacı Bekirli, Hatem Mustafa,Hacı İbrahimli) beraberindedir. Hatemliyi büyük olasılıkla ya Aksaray'da içlerine almışlar ya da kendilerindendir. Diğer kalabalık gurup güneye Toros dağlarını aşarak nereye gittiği bilinmemektedir. Bir kısmının Hatay Kırıkhan Şıhlar köyünü kurdukları bir kısmının da Antalya yöresine yerleştiği kasabamız kervancıların anlattığı hikayeler arasındadır.
Şeyh Hamzalılar İninüstüne geldiğinde Hacı Hasanlı Hotamıştan kan davasından kaçmış geriye dönme şansları olmadığından Yerhan'(Kerel) da kışlamaktadırlar. Hamzalıların gelmesi ile onlarda Yerhan' dan İninüstüne göçerek Hamzalı'larla birleştiklerinde Kara İbiş'e de kız vermişler ve yanlarındadır. İninüstü kışlamaya müsait olduğundan yedi sekiz yıl kalırlar ve buraya Kayseri Yeşilhisar Kafkas sülalesinden gelen Hanifi' yi imam tutarlar. Bu ilk birleşik grup olan Şeyh Hamzalı, Hacı Hasanlı, Hatemli, Kara İbiş ve imamları Hanifi güzlemeye çöle indiklerinde daha sonra Yanık Yurt ismini alacak olan Devedamının 200 -300 metre güney batısını yurt tuttular,birkaç kış Andıklının inlerinde geçirdikten sonra yeni yurtlarına ilk çem damlarını yaparlar.
Şu anda kasabamızın kurulduğu yerde Kızılca' dan kavga sonucu kaçıp gelen Çelen ağa yurt tutmuş ve oturmaktadır. Kırşehir Kaman Değirmenözü köyünden kardeşlerinin kız kaçırmasından dolayı kaçarak bu bölgeye gelen Yabanlı Türkmenlerinden üç kardeş ve bir bacı; bacılarını Çelenliye gelin verdikleri için Zengen? e kadar giderler ve tekrar bacılarının hasretine dayanamıyarak geriye dönerler, Çelen ağanın yerleşim yerinin 200 -300 metre kuzey batısına şuandaki evlerinin olduğu yere yerleşirler.
Altunhisar (Anduğu)ın yazlak sığır ağılı olarak kullandığı Devedamının yanı başına (Yanık Yurda) Şeyh Hamzalıların yurt tutma niyetiyle oturup ev yapmaya başlamaları Altunhisar'ı çok rahatsız eder. Şeyh Hamzalıların Ereğli'ye gelin almak için gittikleri bir gün Altunhisar atlıları gelir evlerinin birine "burayı terk edin değilse ölürsünüz" manasına ölü bir baykuş asar giderler. Kınadan dönen Şeyh Hamzalılar ölü baykuşa fazla aldırış etmezler. Ertesi gün erkenden gelin almaya giderler. Döndüklerinde çadır ve evlerinin yakıldığını görürler. Bu yangında köse Mehmedin bir dam çavdarı yanar. (Köse Memed Karamanda mahkeme açar ogünde Karaman kadısı olan İdris Bey keşfe gelir. Hasseyit Ağa keşfe gelen İdris Beyi sonradan adını verdikleri İdris Tepesi(Papuğun harımının yanı)ndeki yazlık yurdunda misafir eder. 2-3 yıl Karamana eşşekle gidip gelen Köse Mehmet davayı kazanır). Aralarında toplanarak buradan göçüp yeni bir kışlak bulmak için hareket kararı alırlar. Göçler hazırlanır ve güneye doğru hareket ederler. Komşuları çelen ağanın evinin yanından geçerlerken Çelen ağa kervanın başına gelerek Şeyh Hamzalıların ağası Hacı Emin ağa (Deve damındaki ziyaret mezarı)nın atının başını tutar "gelin göçleri buraya indirin bir köyde biz olalım" der. Bunun üzerine göçler iner ve Çukurkuyu nun ilk kuruluş temelleri atılır. Altunhisarlıların evlerini yaktıkları ilk yurtlarına Yanıkdam adını koyarlar.
Bundan sonra yeni kurulan Çukurkuyu Bayatsalındaki yaylaları ile beraber bu bölgeden gelip geçen Türkmenlerin uğrak yeri olur. Yeni yerleşimciler yeni yurtlarında tutunabilmek, buraları terketmemek ve nüfusu arttırmak için ellerinden gelen bütün çabayı gösterirler. Dışarıdan getirdikleri çobanları kalıcı iskana zorlarlar,bekar olanlarına kız verirler. Dış köylerin baskılarına direnmek için eşkiyalar kiralarlar. (Bayatsalı inlerini kışlak olarak kullanan Kırşehir ve yerli eşkiyalar) Issız yerlere yurt çıkarıp sahiplenerek sınırları genişletirler. Bütün bu mücadeleler sonucunda doğudan batıya 28-30 Km, kuzeyden güneye 7-8 Km genişliğinde büyük bir alana sahip olurlar. Bu kadar geniş alanı elde tutmak kolay değildir. Sınır uçlarındaki yurtların sahiplenilmesi yıllarca süren kavgalar sonucunda kesinleşir. Çoraklıkta Hacı Hasanlı, Labız'da Dokuzlu,Hüseyinağılında Eminli,Gımıtda Seyitli ve o günün muhtarı Kör Mahmut(Bilgi),Kulede Hasan Efendi,Döllükte Kör Nohut,Cıncıkgölde Hacı Kamber ve ismini sayamayacağım bu insanlar canları pahasına bu köyün kuruluşuna,sınırlarının geniş tutulmasına emek verirler.
Köyün kurulmasında en büyük emeği olanlardan birisi 14-15 yıl Niğde il encümen üyeliği yapmış olan Hacı Emin oğlu Mehmet Emin Soylu(Hacı Sofu)ve sınırların kesinleşmesini sağlayan ve daha sonra Ereğli'ye göçen Hacı Seyit oğlu Hacı Kamber (Koçak) Ağadır. Belkoru yaylasının kayıtlarının o günkü Bor Mahkemesinde duruşma açtırarak tescilinin yapılmasını sağlayanda Hacı Sofu ağadır.
Yüzyıllardır yurt yuva tutamayıp yaylak otlak gezerlerken bir tesadüf eseri olarak Çukurkuyu'da birleşen değişik illerden gelen bu Türkmenler bir köy olabilmek için birbirlerinden kız alıp vererek tek vücut olmuşlardır

3 yorum:
Farklı ve güzle bir yazı olmuş, eline sağlık ...
Kırşehir Kasman Değirmenözü Köyü'ndenim. Öyküyü paylaşmak isterim
avakpinar@mynet.com
Paylaşımlarınız harika çok işime yaradı anadolu sağlık meslek lisesi olarak teşekkür ederiz.
Yorum Gönder